Luchtreiniger tegen rook van kachels en open haarden – Adem verse lucht in!

Wanneer de zomer voorbij is, is er niets zo gezellig als de straling en het geluid van een warme, knetterende open haard of kachel. Eventueel gecombineerd met een heerlijk glas wijn en een goede film of serie. Toch is zo’n gezellig scenario niet helemaal zonder gevaren… Lees hieronder waarom een luchtreiniger tegen rook een goed idee kan zijn.

Lees je niet graag? Dan kan je hieronder ook de 6-delige videoreeks bekijken!

6-delige videoreeks

Rook van de kachel of open haard: Opgelet!

Sommige mensen houden van de geur van houtrook. Deze geur roept herinneringen op van gezellige herfst- en winteravonden aan het gezellige vuur.

De meeste mensen beseffen echter niet dat de deze geur een gevaarlijk teken is. De geur van rook afkomstig van een kachel of open haard betekent dat jouw gezondheid wordt aangetast, net zoals dit het geval is wanneer je een sigaret rookt of tweedehands- of derdehandsrook inademt.

Rook van houtverbranding is vooral schadelijk voor kinderen, oudere mensen en mensen met long- en hartziekten.

Waarom is houtrook een probleem?

Daar rook van hout een natuurlijke substantie is, geloven vele mensen dat dit onschadelijk is voor de menselijke gezondheid. Echter, rook afkomstig van open haarden en houtkachels zorgt voor een substantieel deel van de luchtvervuiling.

Rook van houtverbranding bevat fijne partikels en gassen die ernstige gezondheidsgevolgen kunnen hebben wanneer deze ingeademd worden.

Tijdens het (bij)verwarmen met een houtkachel of open haard komen er chemicaliën vrij in de lucht. Sommige van deze chemicaliën zijn giftig, sommige van deze stoffen irriteren onze luchtwegen en sommige van deze substanties kunnen kanker veroorzaken.

Houtrook is vooral een probleem tijdens de winter wanneer koude stabiele lucht de houtrook verhindert om op te stijgen en zich te verspreiden.

Tijdens deze koudere periodes stijgt de houtverbranding bij gezinnen. Hierdoor blijven de vervuilende deeltjes in de houtrook dichtbij de oppervlakte zweven.

In buurten waar men hout verbrandt kunnen de huizen hogere concentraties houtrook bevatten dan huizen in buurten waar geen hout verbrand wordt.

De rook uit de schoorsteen of kachelpijp van jouw buurman kan ongewenst in jouw woning binnensluipen. Zelfs indien jouw deuren en ramen gesloten blijven (via spleten en kieren baant deze rook zich ook een weg).

Moraal van het verhaal? Je ademt houtrook in, zelfs indien je zelf geen kachel of open haard gebruikt. En daarom kan het aanschaffen van een kwalitatieve luchtreiniger tegen rook een goed idee zijn.

Wat is houtrook en waarom is deze schadelijk?

Rook van houtverbranding is een mengsel van vaste deeltjes, gassen en vloeistoffen.

Net zoals sigarettenrook bevat houtrook honderden vervuilende stoffen die kanker en andere gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken. Een van de vervuilende stoffen in houtrook die de grootste bedreiging vormen zijn deeltjes fijnstof.

De partikels in rook van kachels en open haarden zijn minuscule vaste en vloeibare deeltjes die bestaan uit deels verbrand hout. Wanneer je lucht inademt waar houtrook in vermengd zit, adem je deze fijne partikels in. Deze belanden vervolgens tot diep in jouw longen.

De fijnstofdeeltjes in houtrook bevatten schadelijke stoffen die maandenlang in onze longen kunnen sluimeren. Ze kunnen veranderingen aanbrengen die leiden tot ziektes en structurele schade aan weefsel en bloedbanen.

De meeste partikels fijnstof in houtrook hebben een diameter van minder dan 2,5 micron (0,0025 millimeter), ook gekend als PM2.5. Dit is nog vele malen kleiner dan de diameter van een menselijk haartje.

Deze deeltjes zijn zodanig klein dat ze voorbij de natuurlijke beschermingen van het luchtwegenstelsel geraken. En bijgevolg penetreren ze de diepste regionen van onze longen.

Meer specifiek penetreren deze partikels fijnstof onze alveoli of longblaasjes. Dit zijn kleine luchtzakjes aan de uiteinden van onze luchtpijptakjes. In deze longblaasjes vindt de levensbelangrijke gaswisseling plaats:

• Koolstofdioxide (CO2) wordt er afgegeven aan de lucht, en
• Zuurstof (O2) wordt er opgenomen door het bloed en komt in de bloedstroom terecht.

Met andere woorden, de schadelijke deeltjes fijnstof kunnen via de longblaasjes meeglippen in onze bloedstroom… Deze deeltjes fijnstof transporteren ook vele andere schadelijke stoffen zoals giftige organische chemicaliën tot diep in onze longen.

Organische chemicaliën zijn chemicaliën die gevormd worden door zowel koolstof als waterstof. Vele organische chemicaliën in houtrook veroorzaken gezondheidsproblemen in het luchtwegenstelsel.

Voorbeelden van dergelijke giftige en schadelijke organische chemicaliën in houtrook zijn:

• Benzeen
• Acroleïne
• Formaldehyde
• Acetaldehyde (ethanal)
• Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s)

Gezondheidsgevolgen van rook van kachels en open haarden

Het inademen van houtrook kan gevolgen hebben op zowel de korte als lange termijn. Een houtkachel is dus schadelijk. Dit blijkt uit de gevolgen van blootstelling aan de houtrook:

Gevolgen op korte termijn

Enkele van de gevolgen op korte termijn zijn de volgende:

• Geïrriteerde ogen, keel, sinussen en longen
• Hoofdpijn
• Loopneus
• Een gedaalde longfunctie (dit komt vooral voor bij kinderen)
• Longontsteking
• Longzwelling (vochtophoping, ook gekend als longoedeem)
• Verhoogd risico op ziektes aan de onderste luchtwegen
• Ernstigere of frequentere symptomen van bestaande longaandoeningen (denk aan bronchitis, astma, longontsteking en longemfyseem)
• Verhoogd risico op een hartaanval of een beroerte

Volwassenen met een goede gezondheid hebben normaliter een betere weerstand tegen de meeste effecten van houtrook. Toch kunnen zij ook ongewenste symptomen en neveneffecten ervaren zoals:

• Kortademigheid
• Inspanningsmoeilijkheden
• Hoofdpijn
• Allergische symptomen
• Benauwd gevoel rond de borststreek
• Geïrriteerde ogen
• Pijnlijke keel
• Slijm

Gevolgen op lange termijn

Op de lange termijn kunnen de volgende gezondheidsproblemen zich voordoen door blootstelling aan houtrook:

• Chronische longziektes zoals bronchitis en longemfyseem
• Kanker zoals longkanker
• Chemische en structurele veranderingen in de longen

Drie bevolkingsgroepen die hoger risico lopen

Iedereen kan gezondheidsproblemen ten gevolge van blootstelling aan houtrook ervaren.

Toch zijn er drie specifieke bevolkingsgroepen die meer risico lopen om getroffen te worden, zelf bij minieme blootstelling aan beperkte concentraties houtrook:

• Zuigelingen (baby’s) en kinderen
• Senioren (bejaarden en hoogbejaarden)
• Volwassenen met bestaande hart- of longproblemen

Baby’s en kinderen

In verhouding tot hun lengte ademen kinderen meer lucht in dan volwassenen. Hun longen zijn ook nog steeds in volle ontwikkeling. Hierdoor kunnen kinderen meer gezondheidsproblemen ervaren door vervuilde lucht dan volwassenen.

Kinderen die regelmatig rook van houtverbranding inademen lopen meer kans op de volgende gezondheidsproblemen:

• Longontsteking
• Kortademigheid
• Kinderastma
• Onderbroken en woelige nachtrust
• Ontstekingen aan het luchtwegenstelsel
• Hoesten
• Piepende ademhaling

Dit wordt ondersteund door de volgende wetenschappelijke studies:

• Uit de studies van Browning et al., Larson en Koenig en Wigle et al. blijkt dat het gebruik van houtkachels het risico op infecties van de onderste luchtwegen bij kinderen doet stijgen. Jonge kinderen lopen dus een verhoogd risico op longontsteking en bronchiolitis (een acute virale infectie van de onderste luchtwegen).
• Het onderzoek van Merkus wees uit dat infecties aan de onderste luchtwegen tijdens de kindertijd in verband staan met chronische longziektes op latere leeftijd. Het bewerkstelligen van optimale groei van de longen bij baby’s en het reduceren van het aantal infecties aan de onderste luchtwegen kan het aantal patiënten met chronische longziekte doen verminderen. Een luchtreiniger voor op de babykamer kan dus interessant zijn.
• De literatuurstudie van Pierson et al. toonde aan dat er zich meer ademhalingsziekten voordoen bij kinderen die in regio’s wonen waar veel met hout verwarmd en gestookt wordt. Er werden minder ademhalingsziektes vastgesteld bij kinderen die in gebieden wonen waar zich lagere concentraties houtrook voordoen.

Deze wetenschappelijke studies tonen aan dat een luchtreiniger tegen rook geen overbodige luxe is voor jonge kinderen en zelfs voor pasgeborenen. Zelfs voor zwangere moeders kan een kwalitatieve luchtreiniger interessant zijn.

Besteed hierbij ook zeker voldoende aandacht aan het geluidsniveau van de luchtreiniger. Opteer voor een kwalitatieve stille luchtreiniger die past bij uw situatie.

Senioren

Ouderen lopen een groter risico op gezondheidsproblemen bij inademen van houtrook wanneer ze reeds chronische gezondheidsproblemen hebben. Deze chronische problemen kunnen door de blootstelling aan deze rook verergeren.

Een studie van Pope et al. toont een lagere variabiliteit van de hartslag aan wanneer ouderen verhoogde concentraties fijne partikels inademen. Met andere woorden, door vervuilde lucht in te ademen is het hart van senioren minder goed in staat om te reageren op wijzigingen van hun activiteitsniveau.

Senioren kunnen dus ook baat hebben bij de juiste luchtreiniger tegen rook.

Volwassenen met bestaande hart- of longproblemen

Mensen met bestaande hart- of longziektes, rokers en ex-rokers hebben allemaal minder weerstand tegen de gevolgen van houtrook. Deze mensen kunnen ernstigere symptomen ervaren van hun huidige aandoening(en).

Zo verergert houtrook de symptomen van astma, longontsteking, bronchitis en longemfyseem.

Een luchtreiniger tegen rook afkomstig van kachels en haarden kan de levenskwaliteit van mensen met bestaande long- of hartziektes aanzienlijk verbeteren.

Aan hoeveel rook worden we blootgesteld?

De hoeveelheid rook afkomstig van kachels en open haarden waaraan we worden blootgesteld alsook de concentraties schadelijke stoffen hierin vervat hangen af van de volgende drie zaken:

1. De verbranding van het hout
2. De stijging en verspreiding van de houtrook
3. Totale tijdsduur van het inademen van deze rook, binnen- en buitenshuis

Verbranding van het hout

Veel hangt af van hoe goed of slecht het hout brandt… We kunnen twee extreme scenario’s onderscheiden: smeulen versus gloeiend heet branden.

Hoe beter het hout brandt, hoe beter voor het milieu en onze gezondheid.

Hoe goed het hout brandt hangt af van drie zaken:

1. Type toestel dat gebruikt wordt voor de verbranding
2. Temperatuur en zuurstofgehalte
3. Vochtigheidsgraad van het hout

Type kachel of open haard

Er bestaan honderden soorten kachels, inbouwhaarden en open haarden. De prestaties van deze toestellen kunnen beïnvloed worden door de toestand van de schoorsteen, de hoogte, de omgeving van het huis, enzovoort.

Door gebruik te maken van een nieuw(er) model kan je alvast properder hout gaan verbranden. Lees meer info over de reglementering en Europese productnormen op de volgende pagina.

Daarnaast moet een kachel of haard ook geïnstalleerd worden door een vakman. Neem geen risico’s met de plaatsing door een goedkopere onervaren werkman in te schakelen. Het zou bijvoorbeeld niet de eerste keer zijn dat er schouwbrand uitbreekt wegens gebrekkige isolatie in de schouwmantel bijvoorbeeld.

Temperatuur en zuurstofgehalte

Hoe warmer en heter het vuur, hoe minder rook en luchtvervuiling het vuur produceert. En hoe efficiënter jouw woning verwarmd wordt.

Vergis je niet: Ook al verbruikt een smeulend vuur minder hout, het produceert wel minder warmte en meer rook.

Een vuur dat genoeg zuurstof krijgt, brandt warmer en heter dan een vuur dat niet genoeg zuurstoftoevoer krijgt.

Wanneer de temperatuur van het vuur hoger is, wordt een groot gedeelte van de rook ook verbrandt. Bovendien straalt een heter vuur ook meer warmte en energie (uit het hout) af op de omgeving.

De wetenschappelijke studies van Tissari et al. en Gras et al. tonen aan dan de uitstoot van deeltjes fijnstof stijgt door:

• Vochtig hout te verbranden
• De verbrandingskamer te overladen met houtblokken
• Het vuur niet te voorzien van genoeg zuurstoftoevoer
• Zachthout (naaldbomen) te verbranden in de plaats van hardhout (loofbomen)

Het is dus beter om bovenstaande zaken te vermijden wanneer je met hout wenst te verwarmen. Zo beperk je de fijnstofuitstoot.

Vochtgehalte van het hout

Hout brandt het best wanneer het een vochtigheidsgraad van minder dan 20 procent heeft.

Met andere woorden, tracht steeds te branden met hout dat gekliefd en gestapeld werd in een droge omgeving. Hout dat minstens een jaar kunnen drogen heeft brandt het beste.

Stijging en verspreiding van de houtrook

Mensen verbranden meer hout tijdens de wintermaanden wanneer het koud is. Houtrook is dus vooral een probleem tijdens de winter.

De weercondities tijdens de winter worden vaak gekenmerkt door stagnerende lucht ten gevolge van temperatuurinversie. In normale omstandigheden neemt de temperatuur af met toenemende hoogte.

Een temperatuurinversie daarentegen wordt gekenmerkt door een omkering van de temperatuur… De lucht hogerop is dan warmer dan de lucht eronder.

Een inversielaag komt voor in een hogedrukgebied, van dichtbij de grond tot honderden meters in de atmosfeer. Zo’n situatie van temperatuuromkering zorgt dan voor een zeer stabiele situatie omdat ze de normale atmosferische luchtstroming blokkeert.

Een dergelijke temperatuurinversie zorgt voor slecht zicht, hogere concentraties luchtverontreiniging en smog. In de onderste luchtlaag dichtbij de grond vindt namelijk  geen menging plaats met lucht in de hogere luchtlagen.

Hierdoor kan de verontreinigde lucht niet weg uit de onderste luchtlaag en blijft de luchtverontreiniging in onze ademhalingsruimte.

Duur van blootstelling aan de houtrook

Het gebruik van houtkachels, inbouwhaarden en open haarden verslechtert de luchtkwaliteit zowel binnen- als buitenshuis.

Houtrook stijgt niet en verspreidt zich ook niet gedurende temperatuurinversies tijdens de wintermaanden. Met andere woorden, de rook blijft dichtbij de grond hangen en sluipt kantoorgebouwen, scholen, ziekenhuizen en andere gebouwen binnen.

De partikels in de houtrook zijn zodanig klein dat ze voor lange tijd in de lucht kunnen blijven zweven en gemakkelijk in gebouwen kunnen terechtkomen.

De hoeveelheid houtrook die we inademen hangt af van twee zaken:

1. Hoeveel tijd we buiten doorbrengen tijdens zo’n situatie van temperatuurinversie
2. Hoeveel houtrook er binnen aanwezig is wanneer we binnen zitten

In regio’s waar veel hout verbrand wordt en er dus veel houtrook dichtbij de grond hangt, is de concentratie houtrook in huis ook hoog. En dit is ook het geval voor huizen waarin geen gebruik wordt gemaakt van kachels, open haarden of inbouwhaarden!

De concentraties fijnstof in de leefomgeving die afkomstig zijn van houtrook, zonder dat er zich een kachel of haard in de woning bevindt, kunnen 50 tot 70% van de concentraties houtrook in de buitenlucht bedragen.

Luchtvervuiling in huis wanneer het vuur in de kachel of haard brandt

In huizen of appartementen waar verwarmd wordt met hout is sprake van verhoogde concentraties luchtvervuiling.

Meer specifiek is er sprake van verhoogde concentraties van:

• Partikels fijnstof
• Benzeen
• Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s)
• Andere chemicaliën

Zo bracht de studie van Molnár et al. aan het licht dat de concentraties fijnstof in woningen waarin met hout verwarmd wordt tot 26 procent hoger zijn dan in huizen waar men niet met hout verwarmt.

In zo’n huizen waarin met hout verwarmd wordt liggen de concentraties benzeen ook 29 procent hoger.

De meest frappante cijfers zijn echter voorbehouden voor de PAK’s… De gemiddelde concentraties van kankerverwekkende PAK’s in huizen waarin men verwarmt met hout liggen 300 tot 500 procent hoger dan in huizen waarin men niet verwarmt met hout.

Een luchtreiniger tegen rook van houtverbranding kan dus best wel interessant zijn. Lees hier wat luchtreinigers zijn en lees hier hoe je ze kan gebruiken.

[cta id=”15406″ align=”none”]

Wat kan je doen tegen schadelijke houtrook?

Bij de keuze van verwarming

Aangezien er ernstige gezondheidsgevolgen mee gemoeid zijn, kan je maar beter jouw blootstelling aan houtrook beperken.

Kinderen, senioren en mensen met hart- en longziektes ervaren de grootste negatieve gevolgen van blootstelling aan dezeluchtvervuiling.

Indien je gezinsleden hebt met een longziekte zoals astma, is het aangeraden om gewoon niet meer met hout te stoken. Maar ook als er niemand in het gezin aan een longziekte lijdt, blijft het interessanter om gewoonweg de open haard of de houtkachel links te laten liggen.

Overweeg dus properdere verwarmingsbrandstoffen zoals stookolie, gas of elektriciteit.

Bij verwarmen met hout

Check de schoorsteen

Ga naar buiten. Zie je heel veel zichtbare rook uit jouw schoorsteen komen tijdens het branden? Dan ben je brandstof aan het verspillen. Jouw vuur heeft in dit geval nood aan meer zuurstoftoevoer of droger hout.

Brand met droog hout

• Klief de boomstammen alvorens je hout stapelt. Kleine stukken gekliefd hout met een niet te dikke diameter drogen het gemakkelijkst en branden het best.
• Stapel de houtstronken in afwisselende, geschrankte richtingen om het droogproces te optimaliseren.
• Stapel het hout op een verhoog om blootstelling aan grondvocht te vermijden.
• Dek het hout goed af om het te beschermen tegen het weer. Stevige windvlagen kunnen regendruppels trouwens tot op plaatsen brengen die je voor onmogelijk hield.
• Laat hout minstens een jaar drogen. Brandhout dat gekliefd en gedroogd werd voor minstens 1 jaar brandt het best.

Brand op correcte wijze

• Start met een klein vuurtje, eventueel met behulp van wat fijn aanmaakhout en een natuurvriendelijk aanmaakblokje. Te veel hout in de brandkamer stoppen zorgt voor een belemmering van de zuurstoftoevoer. Hierdoor brandt het hout niet zoals het zou moeten en blijft er onopgebrand hout achter.
• Zorg voor goede ventilatie in de ruimte waar de open haard of kachel zich bevindt. De aanvoer van verse lucht in deze ruimte is cruciaal voor het verbrandingsproces en dus ook voor jouw gezondheid.
• Hou de temperatuur van het vuur zo hoog mogelijk. De luchttoevoer van de kachel of de haard verminderen snijdt de luchttoevoer af. Dit verspilt hout, zorgt voor veel rook en produceert veel minder warmte, straling en hitte.

Leef de beperkingen na

Op sommige momenten roept de overheid op om niet te branden met kachels en haarden. Indien zo’n tijdelijke beperking op houtverbranding wordt opgelegd, leef deze dan na!

Het is illegaal om toch te stoken dan en bovendien is het heel asociaal. Het kan de gezondheid van jouw gezinsleden en die van de buren en dorps- of stadsgenoten schaden.

Gebruik het juiste toestel

Alvast één manier om de gezondheidsrisico’s ten gevolge van houtverbranding te beperken is opteren voor een kachel van de laatste generatie. Nieuwe toestellen zorgen voor een veel betere en properdere verbranding dan oude modellen. Dit omwille van de wetgeving die strikter en strikter wordt.

Indien zo’n nieuw model goed geïnstalleerd, goed onderhouden en correct gebruikt wordt, vermindert de luchtvervuiling zowel binnen- als buitenshuis bij het verbranden van hout. Bijgevolg dalen hierdoor ook de gezondheidsrisico’s.

Laat zo’n toestel steeds installeren door een erkend installateur en niet door een amateur die snel een centje wenst bij te verdienen.

Indien houtrook een probleem is in de buurt

Wat indien jouw buren dagelijks hout verbranden in hun kachel of open haard? Of erger nog, wat indien 50% van alle buren dagelijks de vlam in de pijp steken tijdens de wintermaanden?

Dan kan je jezelf trachten te beschermen door minder houtrook in te ademen:

• Plan fysieke activiteiten en sport in op momenten dat er minder houtrook in de lucht hangt.
• Indien je toch een frisse neus wenst te halen tijdens het stookseizoen… Opteer voor een wandeling in plaats van een fysiek uitputtende activiteit zoals lopen.
• Wens je toch absoluut te sporten op het moment dat er houtrook in de lucht hangt? Kies dan voor een kortere trainingssessie.
• Bescherm de binnenlucht van jouw woning! Hou ramen, deuren, ventilatieroosters en luchtkanalen toe en afgesloten.
• Lees hier meer tips om verstandig om te gaan met houtrook overlast van de buren.

In alle gevallen

Of je nu zelf hout verbrandt of jouw buren zijn fervente stokers… Het maakt niet uit.

Met de volgende tips kan je jezelf en jouw gezin beter wapenen tegen de schadelijke gevolgen van rook:

• Investeer in een kwalitatieve luchtreiniger tegen rook van kachels en open haarden. De luchtreiniger tegen rook dient te passen bij de oppervlakte en inrichting van jullie huis of appartement en moet bovendien voldoen aan jullie specifieke wensen en verlangens. Bovendien wens je een kwalitatief toestel met een eerlijke onderhoudskost. Ook de filtertechnologie in het toestel moet efficiënt zijn om over een goede luchtreiniger tegen rook te kunnen spreken. Contacteer ons gerust voor een advies op maat zodanig dat je een luchtreiniger tegen rook kiest die past bij jullie situatie.
• Maak gebruik van een stofzuiger met kwalitatief filtersysteem. Dit verhoogt de kwaliteit van de binnenlucht en verminder de uitstoot van schadelijke bioaerosols. Samen met een kwalitatieve luchtreiniger tegen rook ben je dan optimaal gewapend tegen de schadelijke gevolgen van houtrook.

Waarom een luchtreiniger tegen rook van kachels & haarden?

Het grootste gevaar van houtrook heeft weinig te maken met de symptomen die men onmiddellijk ervaart.

Fijnstof is vooral op de middellange en de lange termijn een echte sluipmoordenaar. Kanker en ernstige longziektes met de dood tot gevolg zijn het grootste probleem.

Een investering in een luchtreiniger tegen rook kan op het gebied van houtrook en de schadelijke stoffen hierin dus echt levens redden en verlengen.

Vergeet niet de aankoopgids voor consumenten te checken wanneer je op het punt staat een luchtreiniger tegen rook aan te schaffen. En lees ook gerust wat meer diepgaande info over wat de beste luchtreiniger tegen rook en andere problemen juist is voor jullie situatie.

Of durf gerust ons advies te vragen over een geschikte luchtreiniger tegen rook, volledig vrijblijvend.