Fijnstof zijn stofdeeltjes kleiner dan 10 micrometer, oftewel kleiner dan één honderdste van een millimeter!
Doordat deze deeltjes fijnstof zo klein zijn, kunnen ze makkelijk tot diep in de longen worden ingeademd en schadelijk zijn voor de gezondheid.
In België is de spelling fijn stof gebruikelijk, terwijl het in Nederland vaak aan elkaar wordt geschreven als fijnstof.
Deeltjesgrootte fijn stofdeeltjes
Van groot naar klein onderscheidt men 3 soorten fijnstof:
- PM10 – deeltjes kleiner dan 10 micron
- PM2,5 – deeltjes kleiner dan 2,5 micron
- PM0,1 – deeltjes kleiner dan 0,1 micron, ook wel ultra-fijnstof genaamd
(Een micron is 1000 keer kleiner dan een millimeter en PM staat voor Particulate Matter – de Engelse term voor dit fijne stof)
Primair en secundair fijnstof
Fijnstof is meestal een mengsel van verschillende stofdeeltjes welke kunnen ondergebracht worden in 2 categorieën:
1. Primaire stofdeeltjes, en
- deze komen rechtstreeks in de lucht
- ontstaan bv. door verbranding, wrijving, of verdamping
- deze zijn grotendeels van menselijke oorsprong (verbranding van fossiele brandstoffen voor verwarming van gebouwen, malen van stoffen in industrie, land- en tuinbouw en verkeer) maar ook van natuurlijke oorsprong (wind die gesteente erodeert of zeewater dat verdampt tot zeezout)
2. Secundaire stofdeeltjes.
- deze ontstaan in de lucht door natuurlijke reacties
- ontstaan door de natuurlijke reactie van bepaalde gasmoleculen tot vaste deeltjes (het fijnstof)
- voorbeelden van gasdeeltjes die een verbinding aangaan zijn stikstofoxiden, ammoniak, ozon en zwaveldioxide
Chemische karakteristieken van fijnstof
De samenstelling van PM10 kan sterk verschillen per locatie en per dag, maar een voorbeeld van de gemiddelde samenstelling in Vlaanderen krijg je hieronder op basis van statistieken van de Vlaamse Milieumaatschappij:
- 30 tot 40 % Secundaire anorganische ionen: ammoniumnitraat en ammoniumsulfaat, deeltjes die in de lucht ontstaan door reacties van ammoniak, stikstofoxiden en zwaveldioxide
- Ca. 20% Organische deeltjes: gevarieerde groep van koolstof bevattende deeltjes die onder meer ontstaan bij de verbranding van hout, uitstoot van verkeer en industrie
- 10 tot 20 % Mineraal stof: iets grovere deeltjes afkomstig van opwaaiend bodemstof, slijtage van wegdek en voertuigen…
- Ca. 10 % Zeezout: deeltjes die ontstaan boven zee en dan door de wind honderden kilometers kunnen reizen
- 5 tot 10% Elementaire koolstof: beter bekend als dieselroet. De zeer fijne, zwarte deeltjes die ontstaan bij de verbranding van diesel en andere zware brandstoffen
Invloed van fijnstof op onze gezondheid
Enerzijds is fijnstof schadelijk op korte termijn wat zich uit in een stijging van het aantal spoedopnames en klachten met betrekking tot de luchtwegen.
Eventuele infecties op de luchtwegen en astma worden erger, er wordt meer gehoest en de inname van bepaalde medicijnen stijgt.
Anderzijds is het mogelijks ook schadelijk op lange termijn aangezien een langdurige blootstelling kan leiden tot een verminderde werking van de longen en een stijging op chronische aandoeningen aan de luchtwegen.
Fijnstofdeeltjes afkomstig van verbrandingsprocessen zijn kankerverwekkend, kunnen de bloedvaten doen vernauwen en kunnen de oorzaak zijn van hartaanvallen.
Inademing van fijnstof vermijden
Deeltjes die groter zijn dan 10 micron worden moeilijk ingeademd aangezien deze niet voorbij de neushaartjes geraken in de neusholtes. Deze geraken vast te zitten en kunnen na verloop van tijd gewoonweg worden verwijderd in de vorm van slijmvlies – oftewel snot :-)
Deeltjes die kleiner zijn dan 10 micron – het fijnstof genaamd – kunnen echter wel tot in de longen geraken, waar deze schade veroorzaken.
De wetenschap is er niet geheel zeker van hoe deze schade precies optreedt, maar men denkt dat de deeltjes fijnstof bepaalde ontstekingsreacties veroorzaken, welke ook schadelijk zouden zijn voor het hart. De fijnstof deeltjes zouden het ook moeilijker maken voor ons lichaam om zuurstof op te nemen.
Sommige personen zijn gevoeliger voor de fijne stofdeeltjes dan anderen. Ouderen en individuen met hart- of vaatziekten of longaandoeningen zijn echter extra kwetsbaar.
Het is dus belangrijk om de inademing van fijnstofdeeltjes zoveel mogelijk te vermijden! Luchtreinigeradvies kan je hierbij verderhelpen met advies voor jouw persoonlijke situatie.
Interessante links
- Stoflong – Beroepsziekte voor vakmannen en bouwvakkers door langdurige blootstelling aan fijnstof
- Luchtreiniger tegen fijnstof voor in huis
- Industriële luchtreinigers tegen fijnstof en enkele voorbeelden van zo’n professionele luchtreinigers:
- Stofafzuiging bouwstof – Compacte maar krachtige unit
- Professionele luchtreiniger voor stofpreventie
- Afzuiging houtbewerkingsmachines – De droom voor elke schrijnwerker
- Afzuiging werkplaats met ingebouwd filtersysteem – Grote capaciteit
